Uluslararası Para Fonu (IMF), Global Finansal İstikrar Raporu’nun Nisan 2024 sayısını “Son Kademe: Finansal Kırılganlıklar ve Riskler” başlığıyla yayımladı.
Küresel finansal şartların, Ekim sayısının yayımlanmasından bu yana rahatladığına işaret edilen raporda, dünyanın birçok yerinde beklenenden uygun gelen ekonomik datalar karşısında, global iktisadın yumuşak inişe geçeceğine olan inancın arttığı belirtildi.
Raporda, yatırımcılar ve merkez bankalarının, enflasyonu merkez bankalarının amaçlarına geri döndürmek için gereğince kısıtlayıcı nakdî şartlar yarattığına inanıldığından, para siyasetinin gelecek çeyreklerde gevşemesinin beklendiği tabir edilerek, “Ancak global enflasyonun ısrarla bu maksatların üzerinde kalması bu söylemi zorlayabilir ve istikrarsızlığı tetikleyebilir. Birtakım ülkelerde çekirdek enflasyon göstergelerinde son devirde yaşanan dalgalanmalar, enflasyonla uğraş eforlarının şimdi tamamlanmadığını hatırlatıyor” değerlendirmesinde bulunuldu.
Finansal sistemde yüksek faiz oranlarıyla ortaya çıkan çatlakların, şu ana kadar daha fazla kırılmadığı vurgulanan raporda, gelişmekte olan en önemli piyasalardaki finans ve dış bölümlerin faiz oranlarındaki yükseliş boyunca dirençli olduklarını kanıtladığı, geçen yıl ABD ve İsviçre’deki banka iflaslarının sistemin öteki kısımlarına yayılmadığı ve birçok finans kuruluşunda dayanıklılığın devam ettiği kaydedildi.
Raporda, bu nedenle yakın vadeli finansal istikrar risklerinin gerilediğine ve gelecek yıl global büyüme üzerinde daha az aşağı istikametli risk olduğuna vurgu yapılarak “Ancak enflasyondaki düşüş sürecinin son basamağı, kısa vadede göze çarpan birkaç finansal kırılganlık nedeniyle karmaşık hale gelebilir” tabiri kullanıldı.
Bazı bankalar için ticari gayrimenkul uyarısı
Ticari gayrimenkul (CRE) fiyatlarının, artan faiz oranları ve Kovid-19 salgını sonrasındaki yapısal değişiklikler nedeniyle geçen yıl dünya genelinde gerçek manada yüzde 12 düşüş gösterdiğine değinilen raporda, en büyük düşüşlerin ABD ve Avrupa ofis kesimlerinde görüldüğü aktarıldı.
Raporda, bankaların CRE kayıplarını karşılama konusunda yeterli bir pozisyonda görünmelerine karşın, birtakım ülkelerin bankalarının büyük ölçülerde CRE kredisi tutması nedeniyle bilhassa bu alandaki kredilerin ağırlaşması durumunda daha fazla kasvet yaşayabileceğinin altı çizildi.
Muhtemelen global faiz artırım döngüsünün sona yaklaştığına dair artan iyimserliğin bir yansıması olarak volatilitenin birden fazla varlık sınıfı için son yılların en düşük düzeylerine gerilediği kaydedilen raporda, “Büyük enflasyon sürprizleri yatırımcı hassaslığını apansız değiştirebilir, varlık fiyatlarındaki oynaklığı süratle azaltabilir ve finansal şartlarda keskin bir sıkılaşmaya yol açabilir” tabirine yer verildi.
Raporda, son kademe boyunca orta vadeli kırılganlıkların arttığı belirtilerek, gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalarda hem kamu hem de özel borçların birikmeye devam etmesinin olumsuz şokları şiddetlendirebileceği ve gelecekte büyümeye yönelik aşağı istikametli riskleri kötüleştirebileceği vurgulandı.
Temerrütlerin yükselişte olmasına karşın, kurumsal borçlanmadaki büyümenin evvelkilere nazaran daha süratli toparlandığına işaret edilen raporda, özel kredilerin bu eğilimin artmasına yardımcı olduğuna dikkat çekildi.
Raporda, bankaların birçoklarının geçen yılki iflaslardan bu yana dayanıklılık gösterdiği lakin ileriye bakıldığında, toplam varlıkları 33 trilyon dolar yahut global bankacılık varlıklarının yüzde 19’u olan bankaların, 5 temel risk göstergesinden en az üçünü ihlal ettiği ve bunların birçoklarını Çin ve ABD bankalarının oluşturduğu kaydedildi.
“Merkez bankaları erken mali genişlemeden kaçınmalı”
Merkez bankalarının, erken nakdî genişlemeden kaçınması gerektiği vurgulanan raporda, “Finansal şartların gevşemesine katkıda bulunabilecek ve enflasyondaki düşüşün son evresini zorlaştırabilecek siyaset faizi indirimlerine ait çok optimist piyasa beklentilerine karşı uygun biçimde direnmeli” değerlendirmesinde bulunuldu.
Raporda, enflasyonun düşürülmesinde kaydedilen ilerlemenin, enflasyonun sürdürülebilir bir biçimde amaca hakikat ilerlediğini göstermesi için kâfi olduğu durumlarda, merkez bankalarının kademeli olarak daha tarafsız bir siyaset duruşuna geçmesi gerektiğinin altı çizildi.
Yetkililerin borç kırılganlıklarını denetim altına alma uğraşlarını güçlendirmesi gerektiğine işaret edilen raporda, denetleyici ve düzenleyici otoritelerin bankaların ve banka dışı finans kuruluşlarının ticari ve konut hedefli gayrimenkullerdeki zorluklara ve kredi döngüsündeki krize karşı güçlü olmalarını sağlamak için uygun araçları kullanması gerektiği vurgulandı.
Siber hücumlardan kaynaklanan kayıpların birçoklarının mütevazi seviyede olmasına karşın, çok kayıp riskinin arttığına değinilen raporda, “Siber olaylar bugüne kadar sistemik olmasa da hassas bilgilere maruz kalması, yüksek ağırlaşma ve teknolojik ve finansal birbirine bağlılığı nedeniyle finansal sistemi önemli biçimde tehdit ediyor” tabiri yer aldı.
Bir siber güvenlik stratejisinin tesirli düzenleme ve kontrol kapasitesinin yanı sıra siber olayların daha yeterli raporlanmasıyla birlikte finans bölümünün siber direncini güçlendirebileceği kaydedilen raporda, finansal şirketlerin siber olaylar karşısında operasyonel kalabilmek için müdahale ve kurtarma prosedürleri geliştirmesi ve test etmesi gerektiği de aktarıldı.
