Risk, tüm eylemlerin yaygın bir parçasıdır. Kazancın beklenilen düzeyden olumsuz yönde farklı olmasına “risk” denilmektedir. Bu bağlamda, bir projenin gerçekleşen getirisi, beklenen, tahmin edilen getiriden ne kadar büyük farklılıklar, sapmalar gösterebiliyorsa, söz konusu projenin riskinin o kadar yüksek olduğu söylenebilir. Genel anlamda bakacak olursak risk, bir olayın olumlu veya olumsuz beklenenden farklı olarak gerçekleşebilme ihtimalidir.
Risk Yönetimi Nedir?
Risk yönetimi; bir şirketin ticari faaliyetleri nedeniyle, finansal bünyesinde taşıyabileceği döviz, faiz oranı, hisse değeri, hammadde fiyatı riskleri gibi finansal risklerin, şirketin finansal performansı üzerinde yaratabileceği etkilerin ölçülmesi ve bu risklerin kontrol altında tutulabilmesi amacıyla çeşitli araç ve süreçlerden yararlanılması ya da yeni araç ve süreçlerin geliştirilmesi faaliyetlerinin tümüdür.
Risk Yönetimi Planlaması Nedir?
Risk yönetimi planlaması, bir proje için risk yönetimi faaliyetlerine nasıl yaklaşılacağına ve planlanacağına karar verme sürecidir. Risk yönetiminin seviyesinin, türünün ve görünürlüğünün, hem projenin hem de kurumun risk ve önemi ile orantılı olmasını sağlamak için takip eden risk yönetim süreçlerini planlamak önemlidir (PMBOK® Guide, 2000:129).
Risk yönetim planlanmasında altı adet girdi bulunmaktadır. Bunlar, proje tüzüğü, organizasyonun risk yönetim politikaları, tanımlanmış roller ve sorumluluklar, paydaş riski toleransları, kuruluşun risk yönetimi planı için şablonu ve iş dökümü yapısıdır.
Risk Yönetimi Planlama Aracı
Planlama Toplantıları: Proje ekipleri risk yönetimi planını geliştirmek için planlama toplantıları düzenler. Katılımcılar arasında proje yöneticisi, proje ekibi liderleri, organizasyondaki herhangi bir kişi, risk planlaması ve yürütme faaliyetlerini, kilit paydaşları ve diğerlerini gerektiği gibi yönetmekle sorumludur. Risk yönetimi şablonlarını ve diğer girdileri uygun şekilde kullanırlar (PMBOK® Guide, 2000:130).
Risk Yönetimi Planlamasının Çıktıları
Risk Yönetim Planı: Risk yönetimi planı, risk belirleme, niteliksel ve niceliksel analiz, müdahale planlama, izleme ve kontrolün proje yaşam döngüsü boyunca nasıl yapılandırılacağını ve uygulanacağını açıklar. Risk yönetimi planı, bireysel risklere verilen yanıtları ele almamaktadır.
Metodoloji: Bu projede risk yönetimini gerçekleştirmek için kullanılabilecek yaklaşımları, araçları ve veri kaynaklarını tanımlamaktadır. Proje aşamasına, mevcut bilgi miktarına ve risk yönetiminde kalan esnekliğe bağlı olarak farklı değerlendirme türleri uygun olabilmektedir.
Roller ve Sorumluluklar: Risk yönetim planındaki her bir eylem türü için lider, destek ve risk yönetimi ekibi üyeliğini tanımlanmaktadır. Proje ofisi dışında düzenlenen risk yönetimi ekipleri, sponsor proje ekibinden daha bağımsız, projeye ilişkin daha tarafsız ve tarafsız risk analizleri yapabilir.
Bütçeleme: Proje için risk yönetimi için bir bütçe belirler.
Zamanlama: Proje ömrü boyunca risk yönetimi sürecinin ne sıklıkla gerçekleştirileceğini tanımlar. Sonuçlar kararları etkileyecek kadar erken geliştirilmelidir. Proje yürütme sırasında kararlar periyodik olarak gözden geçirilmelidir.
Puanlama ve Yorumlama: Nitel ve niceliksel risk analizinin türü ve zamanlaması için uygun puanlama ve yorumlama yöntemleri. Tutarlılığı sağlamak için yöntemler ve puanlama önceden belirlenmelidir.
Eşikler: Hangi amaçla, kimin tarafından ve ne şekilde hareket edileceği riskleri için eşik kriterleri. Proje sahibi, müşteri veya sponsor farklı bir risk eşiğine sahip olabilir. Kabul edilebilir eşik, proje ekibinin risk yanıt planı uygulamasının etkinliğini ölçeceği hedeftir.
Raporlama Formatları. Risk yönetimi süreçlerinin sonuçlarının nasıl belgeleneceğini, analiz edileceğini ve proje ekibine, iç ve dış paydaşlara, sponsorlara ve diğerlerine nasıl iletileceğini tanımlar.
Takip: Mevcut projenin, gelecekteki ihtiyaçların ve öğrenilen derslerin yararı için tüm risk etkinliklerinin nasıl kaydedileceğini belgeler. Belgeler risk süreçlerinin nasıl ve ne zaman denetleneceğidir.
