Proje yönetimine yönelik şelale modeli yaklaşımı birkaç farklı yöntemden biridir. Bu makale, şelale modelinin tanımı, aşamalarını ve onu kullanmanın avantaj ve dezavantajlarını öğreneceğiz. Şelale modeli waterfall adını almaktadır.
Şelale Modeli
Şelale modeli doğrusal, ardışık proje yönetim sürecidir. Winston W. Royce tarafından 1970 yılında yayınlanan model ilk olarak yazılım geliştirmede kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Projenin nasıl ilerleyeceğini tanımlayan farklı aşamaları vardır. Bugün, şelale modeli çok çeşitli proje tiplerinde kullanılmaktadır ve aşamalar gerektiği gibi uyarlanmıştır.
Şelale Modeli Metodolojisi
Şelale modeli, proje yöneticilerinin kullanırken uydukları yöntemleri, ilkeleri ve en iyi uygulamaları tanımlamıştır. Bunlar şelale modelinin ‘kuralları’ olarak düşünülebilir. Şelale yönteminin temel ilkeleri şunlardır:
Her Aşama Başlamadan Tamamlanmalıdır
Şelale modelinin tanımlayıcı metodolojisi, her bir fazın başka bir faz başlamadan önce bitmesi gerektiğidir. Aslında, bir uçurumdan yuvarlanan ve kademeli havuzları dolduran bir şelale düşünüyorsanız, şelale modeli sürecini görselleştirebileceksiniz. Şelale, her havuz tamamen dolana kadar tüm uçurumdan aşağı akamaz ve suyun devam etmesini sağlar.
Bir Aşama Tamamlandığında, Tekrar Ziyaret Edilmez
Nehrin üstüne çıkamayan uçurumdan aşağıya doğru akan şelale gibi, şelale modeli de önceki aşamaya geri dönemez. Aşamalar örtüşmez ve proje geriye doğru hareket edemez. Açıkçası, bir şelale modeli projesinin önceki bir aşamaya geri dönmesi gerekiyorsa, tüm çalışmalar projenin geri döndüğü noktadan yapılmalıdır. Örneğin, bir proje neredeyse tamamlanmışsa ve bir zorunluluk olması gerekiyorsa, proje, gereksinimlerin tanımlandığı aşamaya geri dönmeli ve sonraki her aşamadan geçmelidir.
Her Aşama Kapsamlı Belgeler Üretir
Şelale modeli eski atasözüne inanıyor ‘İki kez ölç, bir kez kes’. Şelale yönteminin iki prensibi, mümkün olduğunca az kusuru olan bir ürüne sahip olmak ve proje risklerini olabildiğince azaltmaktır. Bu ilkelere ulaşmak için, her aşamada, yapılacak işi ve aşamada neler yapıldığını tam olarak açıklayan kapsamlı bir dokümantasyon bulunur. Dokümantasyon, her bir aşamanın sonunda kapsamlı bir şekilde gözden geçirilir ve onaylanır.
Şelale Modeli Aşamaları
Şelale modelinde sert ve hızlı aşamalar yoktur, ancak genel olarak kabul edilen bazı standartlar vardır. Genellikle, şelale modelinin 6 aşaması olacaktır:
Gereksinim Aşaması
İhtiyaçlar aşamasında proje ekibi, proje tarafından ele alınacak iş ihtiyacı, proje tarafından geliştirilmekte olan ürün için kullanıcı gereksinimleri, kısıtlamalar ve riskler gibi projeyle ilgili gereksinimleri arar.
Örneğin, daha önce kullandığınız herhangi bir çek emri web sitesi, çek siparişi vermenin daha hızlı ve daha kolay yollarını sunarak geldi ve müşteri memnuniyetini artırmak istediği için ortaya çıktı. İş ihtiyacı internet üzerinden müşterilerin elinde kontrol emri almaktı; kullanıcı gereksinimleri web tabanlı çek emrini hızlı ve kolay hale getirmek olurdu.
Tasarım aşaması
Tasarım aşamasında, proje ekibi ürün için tüm gereksinimleri, kısıtlamaları ve tasarım hedeflerini karşılayan bir tasarım oluşturur. Ürün bilgi teknolojisi ile ilgili ise, tasarım 2 ana bileşene, mantıksal tasarıma ve fiziksel tasarıma bölünür.
Mantıksal tasarım, üst düzey veri kaynaklarını ve süreçlerini gösteren yazılımın soyut bir konseptidir. Mantıksal tasarım, hızlı, kullanıcı dostu ve ucuz bir çek emri web sitesi gibi gerçek iş ihtiyacını karşılar. Mantıksal bir tasarım genellikle belirli donanıma başvurmadan diyagramları gösterir. Mantıksal tasarım tamamlanmadan proje ekibinin önüne geçmemesine ve fiziksel tasarıma atlamamasına dikkat edin. Bu, nihai yazılım ürününde tasarım kusurlarına yol açacaktır.
Fiziksel tasarım, mantıksal tasarımın çevrede nasıl çalışacağının somunları ve cıvatalarıdır. Veri girişi ve çıkışı, veri doğrulama, kullanıcı arayüzleri ve veri depolama gibi şeyleri detaylandırır. Fiziksel tasarım, yazılım tasarımını çalıştırmak için hangi donanımı kullanacağımızı anladığımız yerdir.
BT ile ilgili olmayan projelerde tasarım, sektörün en iyi uygulamalarına göre ayrılır. Örneğin, inşaat endüstrisi için tasarım, bina yüksekliklerini, zemin planlarını ve elektrik planlarını içeren mimari planlar olacaktır.
Uygulama Aşaması
Uygulama aşaması birçok proje yöneticisi için isim olarak yanıltıcıdır. Ürünün uygulandığı aşama değil! Uygulama aşamasında, ürün tasarımı desteklemek için üretilmiştir. Bazen, ürün bir sonraki aşamada test edilen ve entegre edilen birimlerde inşa edilir. Birçok projede, uygulama aşaması karışıklığı önlemek için genellikle yapım aşaması olarak yeniden adlandırılır.
Doğrulama Aşaması
Doğrulama aşamasında ürün test edilir ve gerekirse dağıtımdan önce bir bütün halinde birleştirilir. Tüm sistem hatalar ve arızalar için test edilmiştir ve tasarım hedeflerine ulaşıldığından, kullanıcı işlevselliği gerekliliklerinin yerine getirildiğinden ve iş gereksiniminin karşılandığından emin olun.
Dağıtım Aşaması
Dağıtım aşaması tam olarak göründüğü gibidir. Bu, test edilen ürünün yayıldığı yerdir ve genellikle canlı yayılma aşaması olarak adlandırılır. BT projeleri için, kullanıcılar çevreye dağıtılır, böylece kullanıcılar onu kullanmaya başlayabilir. Bir inşaat projesi için, dağıtım aşaması, binanın yolcular için tamamen hazır olduğu zamandır. Geliştirilen ve üretilen ürün ne olursa olsun, bu aşama kullanıma hazır hale getirildiği zamandır.
Bakım Aşaması
Bakım aşaması, proje ekibinin kullanıcı müşteri ortamındaki sorunları ele aldığı kısa bir izleme dönemidir. Yazılım projeleri için, genellikle sorunları çözmek için yamaların ve güncellemelerin yayınlandığı anlamına gelir. Diğer projelerde, yeni bir binada klimayı optimize etmek gibi konuları ele almak için çevreye ince ayarlar yapıldı. Proje ekipleri her zaman genişletilmiş bir bakım aşamasını diğer ekiplere teslim eder.
Şelale Modelinin Avantajları
Şelale modelinin bir çok avantajı vardır, bunları listelersek:
Basit veya Küçük Projelere Uygun
Şelale modeli, sırayla yapılan tanımlanmış aşamalardan yapıldığı ve her aşama bir sonraki aşamaya geçmeden önce tamamlandığı için daha küçük, basit projeler için ideal bir seçimdir. Bursa veri merkezinin açıkladığı gibi oldukça basit bir proje. Veri merkezinin kendisi çok büyük değil ve tek bir teknolojiden oluşacak. Yapılacak hiçbir bina inşaatı olmadığından, bu projenin karmaşıklığı çok azdır.
Gereksinimler İyi Anlaşıldı
Veri merkezimizin gereksinimleri de iyi anlaşılmıştır. Bu veri merkezine yeni müşteri taşınmayacak; yalnızca sabit gereksinimleri olan iyi kurulmuş müşteriler yeniden yerleştirilir. Sabit gereksinimler, şelale yönteminde tanımlanan aşamaların yönetilmesine yardımcı olur, çünkü eksik gereksinimler nedeniyle önceki aşamaların yeniden gözden geçirilmesi yoktur.
Anlaması ve Yönetmesi Kolay
CEO’nun yeni bir proje ekibiyle ilgili endişesini ele alan yeni bir slaytla şelale modelinin özel olarak seçildiğini açıklıyorsunuz çünkü yeni ekibin anlaması kolay. Her aşama, bir şelale modeli projesinin zamanlanmasını ve kaynaklandırılmasını daha basit ve yönetilmesini kolaylaştırarak, kararlı gereksinimlere bağlı çıktılar tanımlamıştır.
Her aşama bir sonraki aşamaya geçmeden önce gözden geçirilir, bu nedenle veri merkezi projesinin genel ilerlemesini izlemek, programın aşamalar arasında ileri geri hareket etmesinden daha kolay olacaktır. Sıralı doğa, şelale modelinin CEO’nun Bursa veri merkezi projesi için gereksinimlerinden biri olan programda ve bütçede kalması en muhtemel yöntem olduğu anlamına gelir.
Kilometre Taşları Net ve Kapsamlı Belgeler
Şelale modelinin avantajlarının son avantajını göstererek, her aşamada kilometre taşlarının net düzenlendiğini ve projeyi ileriye taşıyacak farklı eylemler sağladığını açıklıyorsunuz. İzleyiciye, aşama kapatılmadan önce her kilometre taşının tamamlanması gerektiğini hatırlatarak ekibin projeyi ileriye taşıdığından emin olursunuz. Son olarak, proje ekibi bir şelale modeli proje metodolojisi kullanmanın getireceği kapsamlı dokümantasyondan faydalanacaktır.
Şelale Modelinin Dezavantajları
Şelale modelinin dezavantajı vardır, bunları listelersek:
Kapsam veya Gereksinim Değişikliklerine İzin Vermez
En büyük dezavantaj şelale modelinin kapsam ve ihtiyaç değişikliklerine izin vermemesidir.
Bursa veri merkezi için bu, proje ekibinin yeni müşterileri yeni veri merkezine taşıyamayacağı veya mevcut müşterilerin gereksinimlerini değiştiremeyeceği anlamına gelir. Aslında, yeni veri merkezine taşınacak müşteriler ilk aşamada belirlenecek ve bu liste değişemez. Bunu yapmak, projenin tüm proje çizelgesini ve bütçesini ortadan kaldırarak gereksinimleri toplamanın ilk aşamasına dönmesini gerektirecektir.
Projenin Tamamlanmasına Kadar Çalışan Ürün Yok
Yeni veri merkezi projesi için şelale modelini kullanmanın bir diğer dezavantajı, projenin sonuna kadar bir çalışma ortamının olmamasıdır. Proje, donanım devreye alınmadan ve ‘ışıklar açık’ olmadan önce gereksinimler, tasarım, uygulama ve doğrulama aşamalarında ilerlemelidir. Bu nedenle, müşteriler projenin sonuna kadar yeni veri merkezine taşınmayacaklardır.
Beklenmedik Riskleri Kolayca İşleyemiyor
Başka bir dezavantaj da var. Bir şelale modeli projesi beklenmedik riskleri çok kolay ele almaz, bu nedenle riskleri tanımlamak ve ele almak için gereksinimler aşamasında zaman harcamak önemlidir. Bu, ekip bu aşamada projede ilerleme kaydetmiyor gibi görünebilir, ancak çalışmalar yapılıyor.
Makale Özeti
Şelale modeli sonraki aşaması başlamadan önce bir faz tamamen bitirir. Basit bir şelale modelinde 6 aşama vardır: gereksinimler, tasarım, uygulama, doğrulama, yayılma ve bakım.
Şelale yönteminin anlaşılması ve yönetilmesi kolaydır, daha az üretim sorunuyla sonuçlanır ve bütçeyi korumak daha kolaydır. Bununla birlikte dezavantajları, esnek olmaması, karmaşık veya uzun vadeli projeler için uygun olmaması ve tüm gereksinimleri önceden yakalamak zor olabilir.
Şelale modeli proje yönetiminin başlangıçta yazılım geliştirme için tasarlanmıştı ama şimdi proje tiplerinin çeşitli için kullanılan bir sıralı tasarım projesi yöntemidir. Altı aşamadan oluşur:
Şelale modelinin avantajları:
Şelale modelinin dezavantajları şunlardır:
