İnfluencer pazarlama, sosyal medya influencer’ları aracılığıyla, reklam alanında dev büyümeye ulaştı. Küresel ve yerel markalar da dahil olmak üzere markalar, kendi markalarının, mallarının ve hizmetlerinin reklamı için sosyal medya influencer’ları ile işbirliği yapıyorlar çünkü sosyal medya influencer’ları yaptıkları sunumlar, öneriler ve iltifatlar yoluyla tüketicilerin satın alma alışkanlıklarını belirli markalara yönlendirebiliyorlar.
Türkiye’de sosyal medya aracılığıyla reklamcılığa ilişkin belirli yasalar bulunmamaktadır. Sosyal medya aracılığıyla influencer pazarlamasına ilişkin belirli yasalar, düzenlemeler veya özdenetim kuralları yoktur. Bu alanda genel reklam kuralları ve esasları uygulanır. Sosyal medya aracılığıyla reklamların denetimi, diğer herhangi bir medyadaki reklamlarla aynı yasa ve düzenlemelere tabidir. Influencer pazarlama, Türkiye’de reklamcılığı düzenleyen temel ilkeler olan kamu düzenine uygunluk, adil rekabet, kamusal / ahlaki değerler ve doğruluk ile ilgili kurallara da uymalıdır. Influencer pazarlama yoluyla tütün / alkol ürünleri, eczacılık ürünleri gibi yasaklanmış kategorideki ürünlerin reklamı kanunun ihlali olarak değerlendirilebilir ve yasaklanabilir.
Influencer pazarlama, belirli bir referans reklamcılık biçimi olarak kategorize edilebilir. Türkiye’de reklamları düzenleyen temel mevzuat olan Tüketicinin Korunması Kanunu kapsamında referanslar tanımlanmasa da Ticari Reklamlar ve Haksız Uygulamalara İlişkin Yönetmelik (“Reklam Yönetmeliği”) referanslara belirli kurallar ve sınırlamalar getirmektedir. Referanslar genellikle reklamı yapılan ürünü kullanan kişilerin ürünün kalitesini ve üstünlüğünü ileten yazılı veya sözlü ifadelerinden oluşur. Reklam Yönetmeliği, reklamların gerçek olmayan veya tanıklık edenin deneyimine dayalı olmayan herhangi bir tanıklık veya tasdik içermemesini veya bunlara atıfta bulunmamasını şart koşar.
Influencer pazarlama ile ilgili bir diğer hukuk konusu ise, bir markanın finansal olarak desteklediği sosyal medya etkileyicisinin bu ilişkiyi açık bir şekilde iletmemesi veya gönderisinin esasen marka için bir reklam görevi görmesidir. Bu tür davranış, gizli reklamların yasaklanmasına aykırıdır. Bu senaryoda tüketici, sosyal medya influencer’ı arka aşamada marka tarafından desteklenmesine rağmen, sosyal medya influencer’ının marka sahibi ile herhangi bir ilişkisi olmaksızın ürün veya hizmetler hakkında samimi görüşünü paylaştığını düşünebilir. Bu eylem gizli reklam yasağı kapsamında değerlendirilebilir.
Reklam Yönetmeliği, bir reklamın formata veya yayın yapan medyaya bakılmaksızın açıkça ayırt edilebilir olması da dahil olmak üzere dikkate alınması gereken temel ilkeleri belirler. Influencer pazarlamasını içeren bir sunum herhangi bir medyada yayınlandığında bunun bir reklam olduğu açıkça belirtilmelidir. Sosyal medya influencer’ının bir marka tarafından onaylanması durumunda sosyal medya influencerının sunumu reklam olarak kabul edilecektir. Sosyal medya etkileyicisinin eylemlerinin reklam olduğu tüketiciye açıkça ifşa edilmelidir. Sosyal medya etkileyicisi ile marka arasındaki ilişki de açıklanabilir. Tüketici, satın alma kararını verirken bunu dikkate almalıdır. Influencer’ların genellikle reklam içeriği içeren paylaşımlarında marka ile olan ilişkilerini açıkça belirtmeleri önerilir. Bu, tüketicinin kaçıramayacağı şekilde yapılmalıdır. İlişkili riskleri ortadan kaldırmak için ayırt edici işaret, ticari marka sponsor olarak gösterilebilir.
Türkiye Ticaret Bakanlığı bünyesinde kurulan Reklam Kurulu, Türkiye’deki reklamları kontrol eden ana makamdır. Reklam Kurulunun görevleri herhangi bir medyayı incelemekle sınırlı değildir ve bu nedenle, her türlü sosyal medya reklamı da yasal olarak incelemeye tabidir. Sosyal medya aracılığıyla reklam ve pazarlama ile ilgili belirli kuralların bulunmaması nedeniyle kontrol zayıflıyor. Yine de Reklam Kurulunun bu alanda çok az kararı bulunmaktadır.
İlgili Akademik Makaleler
