Bilişsel önyargılar, karar verme şeklimizi etkileyen düşünme hatalarıdır. Örneklerden bilişsel önyargı hakkında daha fazla bilgi edinmek için makaleyi okumaya devam edin.
Bilişsel Önyargı Nedir?
Beyin, herhangi bir saniyede trilyonlarca zihinsel süreç yürütüyor. Beynimizin, tüm bu zihinsel süreçleri yürütme yükünü hafifletmek için çeşitli durumlarda uygulanabilecek stratejileri ve önemli kurallarını sürekli olarak araması şaşırtıcı değildir. Bu kurallar, özellikle karmaşık kararlar ve yargılar söz konusu olduğunda faydalıdır. Bilgi süreçlerini basitleştirme girişimimizde, bizi yanlış yola yönlendiren zihinsel kısayolları alabiliriz. Bilgi işlerken yaptığımız bu düşünme hataları bilişsel önyargı olarak bilinir .
Bilişsel önyargılar çeşitli nedenlerle gelişir. Örneğin, bellekteki hatalar belirli bir olay hakkındaki düşüncelerinizi etkileyebilir. Bu da benzer olaylar hakkında nasıl düşündüğünüzü etkiler, bu da bilişsel önyargıya yol açabilir. Ayrıca bilişsel önyargının bilgiyi daha hızlı işlememize yardımcı olduğu düşünülmektedir. Bilişsel önyargılar yanlış kararlar, kararlar ve yorumlar yapmamıza neden olabilir.
Sürekli kararlar verdiğimiz ve bilgileri işlediğimiz için, bilişsel önyargı konusunda sürekli risk altındayız. Bir noktada, hepimiz bir tür bilişsel önyargıdan suçluyduk. Bilişsel önyargılardan tamamen kaçınmak imkansız olsa da, ortaya çıktıklarında onları arayabilmemiz ve yargılarımızı gerektiği gibi ayarlayabilmemiz için ne olduklarını anlamak mümkündür.
Bilişsel Önyargı Örnekleri
Birkaç tür bilişsel önyargı vardır. Bazı örnekler aşağıdakileri içerir:
Bandwagon etkisi : Bu, insanların bir şeyler yapma ya da düşünme eğilimidir. Diğer insanlar bunları yapıyor ya da düşünüyor gibi. Bir örnek, okuldan kaçmayı tercih etmektir çünkü tüm arkadaşlarınız da okuldan kaçmaktadır.
Seçimi destekleyici önyargı : Bu, insanların bir şeyi sahip olduğundan daha iyi olarak görme eğilimidir. İki ev arasında seçim yapmak zorunda olduğunuzu varsayalım. Seçtiğiniz evin daha büyük, daha fazla banyoya sahip, daha ucuz ve daha fazla alana sahip olduğunu hatırlayabilirsiniz. Gerçekte, iki ev aynı fiyata ve aynı metrekare alana sahip olabilir.
Onay yanlılığı : Bu, insanların inançlarını doğrulamak için bilgi arama veya yorumlama eğilimidir. Örneğin, yaklaşan bir seçimi kapsayan bir haber muhabiri yalnızca muhabirin siyasi görüşlerini paylaşan siyasi uzmanlarla görüşebilir.
Donatım etkisi : Bu, insanların bir eşyaya sahip olduktan sonra bir eşyayı daha değerli bulma eğilimindedir. Diyelim ki 100 bin liraya bir araba aldınız. Arkadaşınız gelir ve arabanıza talip olabilir ve bunun için size 100 bin ödeyecektir. Arkadaşınızı geri çevirirsiniz çünkü arabanızın 100 bin lira ‘dan daha değerli olduğuna inanırsınız.
Odaklama etkisi : Bu, bir olayın bir yönüne diğerlerinin pahasına çok fazla vurgu yaptığımızda ortaya çıkan önyargıdır. Bu önyargı, gelecekteki sonuçlar hakkında yanlış tahminlerle sonuçlanır.
