Potasyum insan vücudunun birçok sisteminde kritik bir rol oynar. Bu yazıda, vücutta aşırı potasyum bulunmasının nedenlerini ve sonuçlarını açıklayacağız.
Potasyumun Fonksiyonları
Potasyum, insan vücudundaki sinyal iletimi ve kas kasılması da dahil olmak üzere birçok sürece katılır. Bu süreçlerdeki ana rolü, hücrede negatif bir dinlenme membran potansiyelinin oluşturulması ve sürdürülmesidir. İnsan vücudundaki her hücre elektriksel olarak yüklüdür. Plazma zarının veya hücre zarının bir tarafında diğerinden farklı sayıda yüklü parçacık olduğunda, plazma membranında bir voltaj meydana gelir. Hücre içinde, hücre dışına kıyasla daha yüksek bir potasyum iyonu konsantrasyonu (K +) vardır.
Bu potasyum yükü, sodyum, klorür, kalsiyum ve proteinlerin yükleriyle birlikte, hücre içinde yaklaşık -70 mV’luk bir negatif dinlenme potansiyeli oluşturur. Bu negatif dinlenme potansiyeli, sinyallerin sinir hücrelerinin aksonlarına yayılması için kritiktir. Kas kasılması sırasında kas hücrelerinin depolarizasyonu için de önemlidir. İster iyon, ister potasyum, sodyum, kalsiyum vb. iyonlar normal değer aralığında değilse, dinlenme potansiyeli çok yüksek veya çok düşük olacaktır. Bu, sinir uyarılarının ve kas kasılmalarının -kalbin kalp kasları dahil- işlev bozukluğuna neden olur.
İlgili Makale: İnce Bağırsakta Hareket: Peristaltizm, Segmentasyon ve Pendular Hareket
Hiperkalemi
Hiperkalemi, hücre dışı sıvıdaki anormal derecede yüksek potasyum düzeyleridir. Hiperkalemi bazen anormal derecede yüksek kalsiyum seviyeleri olan hiperkalsemi ile karıştırılır. Potasyumun Latincesi kaliumdur, bu yüzden periyodik tablodaki potasyum sembolü ‘K’ dır. Hiperkalemideki K potasyum içindir.
Nedenleri ve Belirtileri
Hiperkalemi tipik olarak plazma membran bütünlüğündeki bir kayıptan veya böbrekler tarafından potasyumun idrara salgılanmasının azalmasından kaynaklanır. Çoğu hücre, yukarıda tarif edilen potasyum gradyantını (yük yoğunluğunu) oluşturmak için hücre dışı sıvıdan potasyumu aktif olarak hücre içine alır. Plazma zarının geçirgenliğini bozan bir travma varsa, potasyum iyonları hücrelerden dışarı sızacaktır. Bu, hücre dışı sıvı içinde daha yüksek seviyelerde potasyum oluşturarak, yakındaki hücreler için potasyum gradyantını bozacaktır.
Fazla potasyumu idrara sekrete ederek vücuttan atılmasını sağlamak böbreklerin görevidir. Vücut yükselmiş K + seviyelerini algıladığında aldosteron hormonu, idrara daha fazla K + salgılaması için böbreklere sinyal verir. Bu nedenle, böbrek fonksiyonunda veya aldosteron sinyallemesinde kusurlar varsa, K + seviyeleri çok yüksek kalacaktır. Ayrıca, birkaç ilaç sınıfı potasyum seviyelerini değiştirebilir. Yiyecek ve içeceklerle vücuda çok fazla potasyum almak mümkündür, ancak düzgün çalışan böbrekleriniz varsa, hiperkalemi geliştirmeniz olası değildir.
Hiperkalemi semptomlarının çoğu, yukarıda açıklanan nöron ve kas kusurlarından kaynaklanır ve şunları içerir:
- Kramp ve ishal
- Kas Güçsüzlüğü
- Kalp atışı anormallikleri (aritmiler)
Hiperkalemi tedavisi, durumun ciddiyetine ve nedenine bağlıdır. Yüksek K + düzensiz bir kalp atışına neden oluyorsa, kalsiyum uygulanması kalp kası hücrelerinin membran potansiyelinin yeniden dengelenmesini sağlayabilir. İnsülin dahil olmak üzere birçok ilaç, potasyumun hücrelere tekrar girmesine neden olur ve bu da hücre dışı sıvıdaki konsantrasyonu azaltır. Fonksiyonel böbrekleri olan bireyler, idrara K + salgılanmasını artıran ilaçlar alabilir. Son olarak, böbreklerinizin mekanik bir versiyonu olan diyaliz, böbrek yetmezliği olan kişilerde fazla potasyumu filtre edebilir.
İlgili Makale: Ağız Anatomisi ve Fizyolojisi: Detaylı Makale Anlatımı
Makale Özeti
Vücuttaki her iyon, organlar ve sistemlerin normal işleyişi için uygun değer aralığında olmalıdır. Hiperkalemi, hücre dışı potasyum iyonu konsantrasyonunun fazla olmasıdır ve tipik olarak hücre travması veya böbrek fonksiyon bozukluğundan kaynaklanır. Fazla potasyum, nöronların ve kas hücrelerinin dinlenim membran potansiyelini bozarak sinir iletimi ve kas kasılmasında aksaklıklara yol açar. Hiperkalemiye en duyarlı organlar kalp ve gastrointestinal sistemdekilerdir, çünkü fonksiyonları büyük ölçüde düzenlenmiş kas kasılmalarına dayanır.
İlgili Akademik Makaleler:
Deneysel hiperkalemi oluşturulan tavşanlarda norepinefrinin kalp fonksiyonları üzerine etkileri
Hiperkalemi Tedavisine Güncel Yaklaşım
Ciddi Hiperkalemi İle Seyreden Metformin İntoksikasyonunda Hasta Yönetimi
